Excursión ó río Almofrei do vindeiro martes 10 de Maio.

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

1. Xerar interese nos rapaces por ampliar coñecementos sobre o seu entorno ambiental

2. Xerar interese na mocidade por coñecer e desenvolver actividades lúdicas e deportivas no medio

natural

3. Dar a coñecer á xente mais nova a historia galega recente

4. Aprender a comprender e interpretar o medio rural

5. Familiarizar os rapaces coa conservación e posta en valor do patrimonio material e inmaterial

6. Desenvolver nos rapaces unha ollada sensible, crítica e activa co seu entorno

OBXECTIVOS SOCIAIS

1. Concienciar os participantes da importancia dos recursos naturais –auga, vento, terra- como fonte de

recursos para a supervivencia

2. Amosar alternativas de aproveitamento, produción e consumo sostibles co medio ambiente e o

desenvolvemento local

3. Promover a comunicación, a colaboración e a solidariedade como valores para o traballo e a creación

en grupo

CONTIDOS DE APRENDIZAXE

·

Natureza, medio ambiente e ecoloxía

·

Historia e xeografía

·

Cultura popular e etnografía

DESCRICIÓN

A posta en valor dos muíños do Almofrei defínese en dúas dimensións, por unha banda a do

material

patrimoniono senso físico da arquitectura popular que representan estas construcións, e pola outra, o

patrimonio inmaterial

vencelladas a actividade muiñeira. Súmase ademais o valor vinculado do

se atopan localizados: o río Almofrei e toda a vexetación e fauna conservados á súa beira
.

O RÍO, FONTE DE VIDA

A auga está sempre en movemento, isto é bo para a súa calidade e a existencia de muíños hidráulicos é moi útil

para un bo aproveitamento da mesma. Un dos maiores problemas de Galicia é o escaso aproveitamento da

auga. Moita auga que cae, aproximadamente un 90% ten un escaso aproveitamento, co inconveniente de que

os cultivos e colleitas pasan sede no estío ó non existir estruturas de captación de auga. No rural hai anos e

aínda hoxe nalgúns lugares, o uso da auga era comunal, tendo que ir buscala o día que che tocara a vez para

poder regar as leiras.

O río Almofrei é un río moi importante no ecosistema da zona, afluente do río Lérez. Cando aparece espuma é

a materia orgánica. Esta materia orgánica procede das partes altas do río. A vexetación de ribeira está

presentes nas proximidades do río. O aireamento da auga polos saltos ou fervenzas é fundamental para a

existencia de vida no río.

A vexetación de ribeira é aquela que sobrevive pola humidade do chan e que medra nas beiras dos ríos. Ten

unha importancia determinante na ecoloxía do propio río pola sombra que pode proporcionar e os materiais

arrastrados pola escorrenta. A alta humidade fai proliferar a fraga de ribeira: os fentos, os cogomelos

fungos

de vez en cando unha raiola que ilumina a ribeira.

Xunto ó río Almofrei hai tres muíños, que son signos do aproveitamento da auga. A situación estratéxica

dalgúns muíños, enclavados en lugares de certa importancia ecolóxica, confírenlle á construción un papel

destacado dentro do hábitat. Así mesmo, o muíño adquire co seu abandono a verdadeira dimensión de nicho

ecolóxico. A fauna que xa acudía con anterioridade ós arredores do muíño na procura de alimento, tómao

agora ó asalto e pasa a vivir nel por ofrecer boas condicións de abeiro (refuxio). Os paxaros de todo tipo

acoden a el para se alimentaren de arañas, avespas e tamén para aniñaren nos ocos dos muros., os, e máis arriba os salgueiros, freixos, bidueiros , habitantes dos nosos ríos cobren o ceo deixando entrar

A importancia dos muíños na vida social e cultural

Non menos importante co papel económico, é a función social que o muíño desempeñou como centro

irradiador de cultura popular. Tanto na tradición oral coma escrita - cantigas, regueifas, adiviñas, contos, ditos,

refráns, xogos…- recóllense relatos de amor, erotismo e fantasía, dependendo a súa intensidade do sistema de

propiedade, da área de influencia do muíño e de que as muiñadas fosen diúrnas ou nocturnas. Para algunhas

persoas a moenda considerábase unha festa, cando o muíño estaba preto doutros onde había xente o seu

redor, ou para outras era un castigo se o muíño estaba lonxe da casa e por alí non pasaba ninguén.

A máis do fin puramente lúdico, o cantar no muíño era empregado como acompañamento do baile, que

soamente se produce cando, xa animada a concorrencia, un mozo saca a bailar a unha moza, que nun principio

se resiste (reacción ritual) para acceder de seguido. Durante curto tempo brincan e xiran. A muiñeira chámase

así porque debeu nacer coma baile de muíño.

Nalgúns muíños as pedras do marco da porta presentan teñen cruces esculpidas. Estas cruces tiñan como

función impedir a entrada do demo no muíño e protexelo de todo mal. Por último, cabe sinalar que os muíños

tiñan os seus días santos, días de descanso durante os cales non se podía moer eran Noiteboa, Aninovo, Santos

Inocentes e Tódolos Santos.